İnsan Yeryüzünün Halifesidir
Halife Arap dilinde “half” kökünden türetilmiş ‘arkada olmak’, ‘birinin arkasından gelmek’ veya ‘birinden sonra yerine geçmek’ anlamlarına gelir. Ayrıca halife; ‘bir kimsenin diğerinin yerini alması, onu temsil etmesi, yetkilerini kullanması’ anlamlarındaki “halefe” fiilinden de türemiştir.
İnsanın yeryüzündeki halifeliği; Allah’ın (c.c.) mülkünde O’nun iradesi ve talimatına uygun şekilde yaşamaktır. İlahi kelama bakıldığı zaman, ‘halife’ kelimesinin insan için kullanıldığı yerlerde hep yeryüzüne izafet yapılarak kullanıldığını görülmektedir.
Kur’an-ı Kerim’de de Allah’ın (c.c.) Meleklere insanın yaratılacağı haberini verdiği, insana verilen nimetlerin sayıldığı ve bu nimetlerin başında da Allah’ın (c.c.) insana verdiği, yeryüzündeki iradesini gerçekleştirme vazifesi gibi konulardan bahsedilmektedir. Kur’an’da da açıkça görülmektedir ki Allah’ın (c.c.) ayetlerinde hep insanın Allah’ın (c.c.) değil, yeryüzünün halifesi olduğu gerçeğinin altı çizilmiştir.
Kur’an-ı Kerim’de İnsanoğlunun Halifeliği ile İlgili Ayetler Hangileridir?
“Hatırla ki Rabbin meleklere: Ben yeryüzünde bir halife yaratacağım, dedi. Onlar: Bizler hamdinle seni tesbih ve seni takdis edip dururken, yeryüzünde fesat çıkaracak, orada kan dökecek birini mi yaratacaksın? dediler. Allah da onlara: Sizin bilemeyeceğinizi herhalde ben bilirim, dedi.”
Bakara Suresi 30. Ayet
“Sizi yeryüzünün halifeleri kılan, size verdiği (nimetler) hususunda sizi denemek için kiminizi kiminizden derecelerle üstün kılan O’dur. Şüphesiz Rabbin, cezası çabuk olandır ve gerçekten O, bağışlayan merhamet edendir.”
En’âm Suresi 165. Ayet
“Sizi uyarmak için içinizden bir adam vasıtasıyla Rabbinizden size bir zikir (kitap) gelmesine şaştınız mı? Düşünün ki O sizi, Nuh kavminden sonra onların yerine getirdi ve yaratılışta sizi onlardan üstün kıldı. O halde Allah’ın nimetlerini hatırlayın ki kurtuluşa eresiniz.”
A’râf Suresi 69. Ayet
“Düşünün ki, (Allah) Âd kavminden sonra yerlerine sizi getirdi. Ve yeryüzünde sizi yerleştirdi: Onun düzlüklerinde saraylar yapıyorsunuz, dağlarında evler yontuyorsunuz. Artık Allah’ın nimetlerini hatırlayın da yeryüzünde fesatçılar olarak karışıklık çıkarmayın.”
A’râf Suresi 74. Ayet
“Andolsun, sizden önceki nice nesilleri peygamberleri, kendilerine apaçık deliller getirdikleri halde (yalanlayıp) zulmettikleri vakit helâk ettik. Onlar zaten inanacak değillerdi. İşte biz suçlu toplumu böyle cezalandırırız. Sonra da, nasıl davranacağınızı görmemiz için onların ardından sizi yeryüzünde halifeler kıldık (Onların yerine sizi getirdik).”
Yûnus Suresi 13. ve 14. Ayetler
“Yine de onu yalanladılar, biz de hem onu hem de onunla beraber gemide bulunanları kurtardık ve onları (yeryüzünde) halifeler kıldık; âyetlerimizi yalanlayanları da (denizde) boğduk. Bak ki uyarılanların (fakat inanmayanların) sonu nasıl oldu!”
Yûnus Suresi 73. Ayet
“(Onlar mı hayırlı) yoksa darda kalana kendine yalvardığı zaman karşılık veren ve (başındaki) sıkıntıyı gideren, sizi yeryüzünün hakimleri kılan mı? Allah’tan başka bir tanrı mı var! Ne kadar da kıt düşünüyorsunuz!”
Neml Suresi 62. Ayet
“Sizi yeryüzünde halifeler yapan O’dur. Onun için kim inkâr ederse, inkârı kendi zararınadır. Kâfirlerin küfrü, Rableri katında kendileri için ancak gazabı arttırır. Kâfirlerin küfrü, kendilerine ziyandan başka bir şey getirmez.”
Fâtır Suresi 39. Ayet
“Ey Davud! Biz seni yeryüzünde halife yaptık. O halde insanlar arasında adaletle hükmet. Hevâ ve hevese uyma, sonra bu seni Allah’ın yolundan saptırır. Doğrusu Allah’ın yolundan sapanlara, hesap gününü unutmalarına karşılık çetin bir azap vardır.”
Sâd Suresi 26. Ayet
